Koelvloeistof

[EdK]

KOELVLOEISTOFFEN SPELEN

HOOFDROL IN LEVEN VAN EEN MOTOR

SOORTEN EN MOGELIJKHEDEN VAN KOELVLOEISTOFFEN

De laatste twintig jaar zijn de motoren voor auto’s, bestelwagens en vrachtwagens pijlsnel geëvolueerd. Deze ontwikkelingen zijn voor een groot deel ingegeven door milieueisen en hebben geleid tot andere materialen en constructies. Als gevolg hiervan worden er niet alleen zwaardere eisen aan de olie gesteld, maar ook aan de koelvloeistoffen. Dit artikel beschrijft niet alleen de belangrijkste soorten koelvloeistof, maar ook de problemen bij slecht gebruik van koelvloeistoffen, onderhoud van het koelsysteem en innovaties.

HET BELANG VAN MOTORKOELING

Gedurende de verbranding kan de temperatuur in de verbrandings­kamer oplopen tot 2.000 °C. Van de totale energie die ontstaat wordt ongeveer 25% gebruikt voor de aandrijving van de motor, 7% gaat verloren door interne wrijving en 35% gaat verloren met de uitlaatgassen. De resterende 33% wordt weggeleid door het koelsysteem.

Onvoldoende koeling zal al snel leiden tot motorpanne. Eén auto panne op de drie wordt veroorzaakt door een slecht functionerend koelsysteem. De levensduur van een groot aantal kwetsbare en kostbare onderdelen zoals thermostaat, radiator, pakkingen/afdichtingen en waterpomp, kan aanzienlijk verlengd worden door toepassing van hoogwaardige koelvloeistoffen. Koelvloeistoffen dienen niet alleen om de motor te koelen. De vloeistof moet het systeem ook beschermen tegen bevriezing en tegen interne roest en corrosie.

HET FUNCTIONEREN VAN EEN KOELSYSTEEM

Een koelsysteem met vloeistof bestaat uit een gesloten circuit dat de motor zo snel mogelijk op bedrijfstemperatuur brengt en op een constante temperatuur houdt. Een waterpomp doet de koelvloeistof circuleren. In de koelkanalen van het motorblok evacueert dit de motorwarmte. De warme koelvloeistof wordt naar een radiator getransfereerd, waar deze door lucht afgekoeld wordt. Een ventilator verbetert de koeling door de luchtstroom te verhogen. De warme vloeistof in het koelsysteem wordt ook in het verwarmingstoestel gepompt. In deze warmtewisselaar wordt deze gebruikt om de buiten­lucht op te warmen, die binnen in de wagen geblazen wordt. Eerst werd als koelvloeistof gewoon water gebruikt. Later werd koelvloeistof gebruikt die stabiel is in temperatuur, niet bevriest en door additieven het koelsysteem beschermt.

SAMENSTELLING KOELVLOEISTOFFEN

Om een optimaal rendement van motor en koelinstallatie te krijgen bestaan koelvloeistoffen uit verschillende producten. Klassiek is koelvloeistof samengesteld uit water, antigel en additieven tegen ketelsteen, roest en corrosie.

Water

Water is de perfecte vloeistof om af te koelen dankzij een hoge warmtegeleiding, een goede en goedkope beschikbaarheid, een lage viscositeit en een hoog kookpunt. Een groot nadeel van water is het bevriezen bij 0 °C, wat kan leiden tot de blokkering en beschadiging van het systeem. Daarnaast bevat leidingwater ook mineralen die de vorming van ketelsteen in de motor kunnen veroorzaken. Omdat ketelsteen onvoldoende koelt, vormen er zich hete punten in de motor. Deze punten kunnen leiden tot scheurtjes in het motorblok. Bovendien kunnen de koelkanalen verstopt worden door die ketelsteen. Een bijkomend nadeel van puur water is dat ferrometalen onderdelen roesten, terwijl non-ferro-onderdelen corroderen. In beide gevallen is vervanging op termijn nodig.

Anti gel

Om het bevriezen tegen te gaan, wordt mono-ethyleen glycol (MEG) toegevoegd om het temperatuur­bereik van water te vergroten. Algemeen gezien vormt MEG het hoofdbestanddeel van antivries. Soms wordt als alternatief monopropyleen glycol (MPG) gebruikt als basismateriaal, omdat MPG in tegenstelling tot MEG niet toxisch is. MPG is echter duurder en heeft een mindere warmte­overdracht, dus wordt het zelden of nooit toegepast als basisvloeistof in antivries voor voertuigen.

Additieven

Additieven in koelvloeistof zijn levensnoodzakelijk om de vorming van corrosie, roest, afzettingen en sludge tegen te gaan. Tevens bieden ze bescherming tegen schuimvorming en cavitatie. Vroeger bestonden deze additieven vooral uit nitraat-, amine- en fosfaat­verbindingen, maar doordat deze stoffen minder goed zijn voor het milieu, zijn de koelvloeistoffen tegenwoordig veelal 'NAP'-free oftewel vrij van nitraat-, amine- en fosfaatverbindingen. Deze beschermende additieven hebben een beperkte levensduur. Op een gegeven punt daalt de kwaliteit tot een niveau dat zich onder het minimaal vereiste beschermings­niveau bevindt, waardoor vervuiling en aantasting van metalen zich meer voordoen. Daarom moet op dit moment de koelvloeistof vervangen worden. Zonder analyse van de koelvloeistof is het moeilijk om de exacte wisselperiode te bepalen. Een daling van de pH geeft enkel een indicatie. Nadelig voor deze additieven zijn hitte, opgeloste zuurstof, mineralen in het water, onvoldoende luchtstroom … Het is te allen tijde belangrijk dat alle antigels verdund worden met uitsluitend gedemineraliseerd water. Zo niet zal de werking en de levensduur van de antigel en de additieven niet gegarandeerd zijn.

VRIESTEMPERATUUR van koelvloeistof

Het mengsel van antivries en water bepaalt de vriestemperatuur van de koelvloeistof. Het vriespunt daalt tot het minimum bij een mengsel van ongeveer twee delen antivries en een deel water. Een verhoging van de concentraties boven deze waarde leidt tot hogere vriespunten.

VERVUILING VAN HET KOELSYSTEEM

Vervuiling van het koelsysteem heeft diverse oorzaken. Overschrijden van de levensduur, toevoegen van gewoon water of een niet- gelijkaardige koelvloeistof, olie die in het koelcircuit komt … leiden allemaal tot de vervuiling van het koelsysteem. De gevolgen van een vervuild koelsysteem zijn onvoldoende koeling, verstopping van leidingen, de erosie van onderdelen, interieurverwarming die niet meer werkt … Dit alles kan ervoor zorgen dat de motor te fel opwarmt waardoor de onderdelen beschadigd worden en vervangen moeten worden.

LEKKENDE KOELSYSTEMEN

De klassieke oorzaken van lekken in het koelsysteem zijn gaten in de radiator en leidingen die scheuren. Ook door het verkeerd gebruik van koelvloeistof (toevoegen van gewoon water, mengen van verschillende niet-compatibele koelvloeistoffen …) ontstaat er corrosie en/of roest in het koelcircuit die leiden tot gaatjes in de koelradiator of verwarmings­radiator. Gevolgen voor de motor zijn verlies van koelvloeistof, over­verhitting en in het slechtste geval immobilisatie van het voertuig.

ONDERHOUD EN LEVENSDUUR

Een nadeel van de klassieke koelvloeistoffen is dat de additieven verouderen na verloop van tijd. Hierdoor verliezen ze langzaam maar zeker hun effectieve werking. Daarom moeten klassieke koelvloeistoffen doorgaans elke twee jaar ververst worden.

Toch is het verversen van koelvloeistof lang niet zo ingeburgerd als het verversen van de olie. Vaak door onwetendheid worden verversingstermijnen overschreden of zelfs helemaal niet uitgevoerd. Hierdoor kan de automobilist op termijn geconfronteerd worden met hoge reparatiekosten door een niet goed functionerend koelsysteem.

De autofabrikanten zien het nut in van hoogwaardige koelvloeistoffen en hebben hier hoge kwaliteitseisen voor gesteld. Deze eisen zijn vastgelegd in keiharde koelvloeistofspecificaties. Bij motor oliën, transmissie oliën en remvloeistoffen is dit al tientallen jaren gebruikelijk.

Intussen wordt de levensduur van de koelvloeistof zelf steeds langer. Koelvloeistoffen die minimaal zes jaar meegaan (in plaats van de gebruikelijke twee jaar voor klassieke koelvloeistoffen) zijn tegenwoordig eerder regel dan uitzondering. Een kenmerk van deze nieuwe 'long-life koel­vloeistoffen' is dat ze allemaal geheel of gedeeltelijk silicaat vrij zijn. Silicaat, een additief dat bescherming biedt tegen corrosie van aluminiumonderdelen, heeft als nadeel dat het slecht oplosbaar is in glycol-watermengsels. Het heeft de neiging neer te slaan, waardoor de koelvloeistof zijn beschermende werking verliest. Daarom zijn er nieuwe toevoegingen ontwikkeld die dezelfde bescherming bieden, maar zonder de levensduur­beperkende nadelen van silicaat. Deze nieuwe toevoegingen zijn wel duurder. Toch weegt deze meerkost niet op tegen de betere en (veel) langere bescherming.

INNOVATIES

Veel koelvloeistoffen van de nieuwste generatie zijn CO2-vriendelijk. Bovendien bevatten veel producten geen fosfaten of nitraten meer die schadelijk kunnen zijn voor het milieu. Deze laatste producten dragen de benaming 'NAP-free'.

Daarnaast worden er veel koelvloeistoffen gelanceerd met elk hun eigen specificaties en een eigen kleurstelling, volledig overeenkomstig de fabrikant voorschriften van de desbetreffende voertuigen waarvoor de koelvloeistof bedoeld is.

Zo blijft de garantiebepaling gehandhaafd en wordt ook de eigen merkidentiteit van de voertuigfabrikant volledig behouden.

24 oktober 2011 aangepast door EdK

[Ron_2]

In mijn jonge jaren ben ik veel werkzaam geweest in het autovak, jaren 70 en 80.

Destijds zag ik veel problemen met koelvloeistoffen, vooral wanneer men nog bezig was met zelf doseren van water en anti-vries.

Roestige prut in radiateur of reservoir, te weinig of geen vorstbescherming en daaruit voortvloeiende technische problemen, lekke koppakkingen, verstopte waterkanalen, uitgevroren vriesstoppen, etc. etc.

Met de moderne koelvloeistoffen zie ik dit eigenlijk niet meer, nou ben ik weliswaar niet meer werkzaam in het autovak en baseer ik mijn conclusie op mijn eigen ervaring en die van enkele familieleden, maar of koelvloeistof nou zo zwaar veroudert als men ons wil doen geloven?

Het vloeistofpeil controleer ik regelmatig en eens per jaar zuig ik met een meter wat vloeistof op om de vorstbescherming te controleren, zowel kleur, helderheid als bescherming zie ik niet achteruitgaan. Bij onze laatste drie auto's, die ik zelf onderhield heb ik de vloeistof nooit vervangen, mits deze natuurlijk bij aankoop mooi schoon was (het argument fabrieksgarantie was in die gevallen niet van toepassing, die was allang voorbij).

Straks bij onze eerste nieuwe auto laat ik het maar aan de dealer over, ik ben het zelf onderhouden inmiddels zat en lever me voor het eerst in mijn leven over aan de professionals, maar ergens blijft wel het gevoel dat er veel vloeistof onnodig vervangen wordt.

Gelukkig wordt de auto (als het goed is) niet meer, zoals ik vroeger in de garage zo vaak deed, gewoon boven de rioolput gezet om af te tappen. :doh2:

Een simpel testje om de conditie van de vloeistof te testen i.p.v. klakkeloos eens per 2 jaar te vervangen zou m.i. veel geld (jammer dan voor de garage omzet) en vloeistof-afval besparen.

[Tjurven]

Als je nu zelf een busje koelvloeistof wilt kopen, welke moet je dan nemen? Voor skoda octavia combi 1.6 tdi? Ik heb nog een busje liggen , oranje van kleur en er staat G12 op?

 

 

bye bye

[MarcoO2]

Zegt het onderhoudsboekje daar niets over?

[rullzer]

@Tjurven ik ken iemand met ook een Skoda Octavia en daar moet G12+Longlife in. Maar dit staat gewoon in je onderhousboekje inderdaad. En zoals aangegeven in de TS is het wel belangrijk dit even te controleren zodat je geen verschillende types gaat mixen.

[CaseyBasey]

Dinsdag schrok ik me te pletter tijdens een ritje: vlak na vertrek het rode signaal van koelvloeistof niveau of oververhitting, voorzien van nare waarschuwingspiepjes. Bleek dat het peil een stuk onder het minimumniveau staat, er was net nog wat vloeistof zichtbaar in het reservoir.

Ongeveer een kwart liter bijgevuld en nu elke dag 2x checken of het weer zakt. Tot nu toe niet, dus nog maar geen afspraak met de garage gemaakt.

[The bone collector]

Een klein beetje verlies kan voorkomen, een kwart liter tussen beurten is toch wel al veel. Heb je de radiator al eens nagekeken, geen steentje tegen gevlogen? In ieder geval kan het geen kwaad als je het niveau maar in het oog houdt, je zal wel snel merken of het terug zakt.

[EdK]

En de rest wel in je kofferbak liggen voor als.........

Maar heb dit met me Fabia ook eens gehad en ook maar beetje moeten bijvullen.
En rij nu nog steeds met dat flesje rond in de Yeti en ervoor in de RR.

[CaseyBasey]

Radiateur nog niet goed kunnen bekijken, en ook de slangetjes niet: vanwege dat het vroeg donker is en het slechte weer. Maar op het eerste gezicht niks vreemds gezien.

Onderhoudsbeurt was april vorig jaar (weet niet meer of ze de vloeistof vervangen hebben, het spul zat er toen 4 jaar in) en de laatste keer dat ik alle vloeistofpeilen controleerde was 2 maanden geleden: toen zat alles nog op het juiste niveau.

 

En inderdaad, ik heb een paar liter inde kofferbak, met een trechtertje. Jammer alleen dat het niet de voorgeschreven vloeistof is: ik heb blauwe bij de bouwmarkt gekocht terwijl er roze in zit. Heb dus al wat gemengd.

[EdK]

ach dan is de kleur een beetje groenig bruin nu net als bij mij....

[FABJE]

Ed,

Waarom ga je off spec dan ?

Liever niet mixen die handel. Wat ik er over lees, aftappen en vervangen door de rosé .

Vergissing?

[EdK]

als bij mij bedoelde ik bij mijn fabia toendertijd

Met de Yeti heb ik verder geen problemen en derhalve dan ook niet hoeven bijvullen.

Maar heb toen gewoon tot de servicebeurt er mee doorgereden en is toendertijd vervangen pas.

20 november 2015 aangepast door EdK
aanvulling tekst

[CaseyBasey]

Yeti was toe aan tweede onderhoudsbeurt. Heb tegelijkertijd het koelsysteem laten nakijken, en men vond het nodig om de waterpomp te vervangen omdat die zou lekken. Dus maar laten doen. Duur dagje.

[Rosinfield]

Nou ja, je kunt er nu weer een tijdje tegenaan  

[CaseyBasey]

Ach ja, het hoort er ook wel bij, wat onkosten. Het ding is dit jaar toch al weer 6 jaar oud.

[MarcoO2]

6 jaar alweer? Gaat hard! Heb je verder al grote kosten gehad in die tijd?

[CaseyBasey]

Afgezien van de reguliere onderhoudsbeurten alleen dus nu de waterpomp en een keer de airco gevacumeerd en afgevuld.

[MarcoO2]

Das best netjes!

[PC-fre@k]

On 20-11-2015 at 22:52, FABJE said:

Ed,

Waarom ga je off spec dan ?

Liever niet mixen die handel. Wat ik er over lees, aftappen en vervangen door de rosé .

Vergissing?

Ik lees ook blauw en roze moet je niet mengen. Roze is mits van goede kwaliteit 'long-life' spul welke een bepaalde eisen voldoet. De blauw (oude) variant bevat stoffen die juist niet een leven lang mee gaan. Wat het echte effect op de korte termijn is, is mij niet duidelijk. Maar dat het niet zo bedoeld is (off spec) lijkt me logisch...

[CaseyBasey]

Garage heeft bij mij de roze door blauwe vervangen na vervangen pomp.

[Cordoba]

12 uur ago , CaseyBasey said:

Garage heeft bij mij de roze door blauwe vervangen na vervangen pomp.

Pfff, wat een prutswerk.

De roze G12-varianten en G13 hebben behoorlijk andere eigenschappen dan de groene en blauwe koelvloeistof. Bij mijn weten heeft het ook te maken met kunststof onderdelen in het koelcircuit, die schade op kunnen lopen door reactie met de verkeerde familie koelvloeistof. (de gebruikte rubberafdichtingen en kunststoffen in het koelcircuit zijn ook geselecteerd op de bestendigheid tegen de gebruikte koelvloeistof)

 

Overigens zie ik in dit topic roesten, en corroderen als verschillende zaken behandeld worden. Roesten, corroderen, oxideren het is allemaal hetzelfde een chemische verbinding van een metaal met met zuurstof. Hoe erg het is, is afhankelijk van het metaal, de condities en de eisen die je aan het betreffende onderdeel stelt, en echt alles kan roesten onder bepaalde omstandigheden. Zo gebruikte ik vroeger regelmatig verroest goud, en dat was echt in een paar seconden verroest. (Dat was voor goudspiegels op glas: goud hecht niet direct op glas, dus op glas eerst een laagje goudroest, en daar direct het goud op. Puur goud op glas, hecht misschien een dag, en na een dag blaas je het er zo af als stof)