RUITENWISSERS: VEILIGHEIDS- MAAR OOK SLIJTAGEONDERDELEN GOEDE RUITENWISSERS, PROPERE VOORRUIT Ruitenwissers zijn belangrijk voor de veiligheid. Daarover is iedereen het eens. Daarom moeten ruitenwissers dan ook op regelmatige tijdstippen worden vervangen. Bij de nieuwere modellen waar er geen stalen frame meer aan te pas komt, is dat nu nog gemakkelijker dan bij de traditionele wissers. Een nieuwe innovatie in de recentere wagens zijn de regensensoren. Daarbij wordt het ruitoppervlak automatisch gereinigd wanneer er vocht op de ruit gedetecteerd wordt. De snelheid van de wis intervallen hangt af van de mate van vocht op de voorruit. Door Michel Van den Bosch Functies en belang van ruitenwissers Iedereen weet dat de basisfunctie van de ruitenwissers het droogwissen van het glasoppervlak is. Maar het is wel een functie die naar behoren dient te worden uitgevoerd onder de meest uiteenlopende en ongunstige omstandigheden. Een gemiddelde ruitenwisser maakt in zijn leven 150.000 wisbewegingen. Om alles wat het gezichtsveld van de automobilist kan belemmeren het hoofd te bieden, moeten ruitenwisserbladen en andere onderdelen perfect in orde zijn. Je moet je ervan bewust zijn dat ruitenwisserbladen een belangrijke bijdrage leveren aan het vergroten van de verkeersveiligheid en zelfs onder moeilijke omstandigheden, waarbij ze aan grote snelheden worden blootgesteld, goed moeten blijven presteren. Evolutie van ruitenwissers Het grootste gedeelte van de wagens rijdt nog rond met ruitenwissers met een haakaansluiting: het conventionele wisserblad. De laatste jaren zien we dat de nieuwste voertuigen steeds minder gebruik maken van een wisarm met haakbevestiging. In plaats hiervan worden nu steekbevestigingen gemonteerd op de wisserarm (flatblades). Hierdoor wordt de ruitenwissermontage nog eenvoudiger. SOORTEN RUITENWISSERS Conventionele ruitenwisser Een conventioneel ruitenwisserblad is een (rubberen) strip die op een frame is gemonteerd en die wordt gebruikt om water en vuiligheid van de ruiten af te wissen. Flatblades De flatblade is een nieuw type ruitenwisser waarbij het wisrubber niet aan een stalen frame, maar direct aan een flexibele strip is gemonteerd. Het profiel bestaat uit drie delen: een flexibele rug voor het geruisloos wissen, een slijtvaste wislip voor een optimale reiniging en een lange levensduur en een grafietcoating voor een lage wrijvingsweerstand. OPBOUW Het ruitenwissersysteem is opgebouwd uit vier verschillende onderdelen. Ruiten wisserarm Aan de ruiten wisserarm wordt het wisserblad gemonteerd. De arm is voorzien van een veer die ervoor zorgt dat het wisserblad de juiste druk levert voor een goed wis effect. Deze loopt door tot het einde van de wishoek. Ruitenwisserbladen Ruitenwisserbladen zorgen ervoor dat de autoruit wordt schoongeveegd zodat de bestuurder een vrij zicht heeft. Het conventionele ruitenwisserblad is opgebouwd uit de volgende basisonderdelen: • De adapter: dit is het gedeelte waarmee de ruitenwisser vastzit aan de arm. Bij ruitenwissers die de monteurs monteren is deze zo gemaakt dat er geen speling zit tussen het ruitenwisserblad en de arm. Hierdoor drukt de wisser beter op de voorruit en maakt hij dus de ruit beter schoon. Tevens voorkomt het dat de ruitenwisser gaat 'zwabberen'. • Het harnas (frame): dit is het gedeelte van de ruitenwisser waar het rubber op gemonteerd is. • Het rubber: deze veegt de ruit schoon en zorgt voor een vrij zicht. Verbindingssystemen Het verbindingssysteem zorgt ervoor dat de wissers de gewenste beweging maken. Er wordt nu veelvuldig gebruik gemaakt van wormwielaandrijving, dit om het geproduceerde lawaai zo veel mogelijk te beperken. Een ander voordeel van dit mechanisme is dat men bij een gelijk aantal onderdelen een grotere vertraging kan krijgen dan bij tandwielen. Ruitenwissermotoren De ruitenwissermotor zorgt voor de aandrijving van het verbindingssysteem (wormwielaandrijving) die de ruitenwisserarmen in beweging zet. Als we kijken naar welke ruitenwissermotoren er nu op de markt zijn, dan treffen wij vrijwel alleen motoren aan met een permanent magnetisch veld. Regensensoren De werking van een regensensor is gebaseerd op het principe van totale interne reflectie. Deze fysische wet zegt dat wanneer een lichtstraal een grens passeert tussen materialen met verschillende refractie- of afbuigingseigenschappen (zoals glas en lucht) ze deels afgebogen zal worden en deels gereflecteerd. Die afbuiging is bijvoorbeeld de reden waarom zaken onder water dichterbij kunnen lijken dan ze werkelijk zijn. Wanneer het licht echter vanuit een grote (schuine) hoek invalt, dan zal de afgebogen straal de grens tussen beide materialen niet meer overschrijden en zal er dus alleen nog totale interne reflectie optreden. Er wordt daarbij gebruik gemaakt van een pluviometer met waterreservoir: een gevoelige druksensor die de druppels op de voorruit telt. De regensensor die in de auto meestal achter de binnenspiegel is ingebouwd, stuurt dan ook een infrarode straal vanuit een hoek van 45 graden naar de voorruit. Een lichtsensor meet de intensiteit van het teruggekaatste licht. Wanneer die constant is, blijven de ruitenwissers uitgeschakeld. Water heeft echter andere refractie-eigenschappen dan lucht. Een natte voorruit zal dus minder licht terugkaatsen en dit effect vergroot wanneer er meer water op de ruit terechtkomt. Zo wordt de snelheid van de automatische ruitenwissers geregeld: hoe minder licht de regensensor ontvangt, hoe meer regen en hoe sneller de wisserbladen bewegen. De eerste experimenten met een regensensor dateren al van 1950, toen Buick een watergevoelige schakelaar het dak van het open Le Sabre concept bij regen automatisch liet dichtplooien. Het eerste moderne gebruik van de regensensor dateert van 1996, toen Cadillac er voor het eerst de ruitenwissers mee aanstuurde. SLIJTAGE Oorzaken Lange inwerking van de zon (uv-straling), extreme weersomstandigheden, vuil en temperatuurswisselingen beschadigen het wisrubber en beïnvloeden de wiskwaliteit sterk. De elasticiteit van het rubber, ook van de synthetische uitvoeringen, neemt snel af. Gevolgen Bestuurders die geen helder zicht op de verkeerssituatie hebben, kunnen bij een ongeluk betrokken raken. Een uitgedroogd ruitenwisserblad veegt de voorruit niet meer naar behoren schoon. Ook het inschakelen van een vastgevroren wisserblad beschadigt de ruitenwisser. Slijtage meten Als een wisserblad aan vervanging toe is, ziet of hoort men dit direct. Een piepend geluid, vloeistof die achterblijft op de voorruit of wisserbladen die strepen achterlaten op het glas duiden erop dat het de hoogste tijd is om de wisserbladen te vervangen. En vergeet ook de achterruitenwisser niet! Slijtage kan op verschillende manieren gemeten worden. Zo zijn er wisserbladen met een slijtage-indicator. Bij montage is deze zwart. Naarmate het blad wordt blootgesteld aan uv-straling en dus verslijt, wordt de indicator geel. Wanneer hij een fel gele kleur vertoont, wordt het hoog tijd om de wisserbladen te vervangen. Hoe vaak vervangen? Het is aan te bevelen de ruitenwisserbladen ieder jaar (in de herfst) en bij veel kilometers tweemaal per jaar te vervangen (lente en herfst). Wacht niet tot de weersomstandigheden slechter worden om erachter te komen of de wisserbladen aan vervanging toe zijn.