Hoe koplampen begonnen als kaarsjes en sindsdien zijn gegroeid

[Ons Skoda Nieuwsmeisje]

Het is nu de normaalste zaak van de wereld: hypermoderne verlichting op je auto. Maar wist je dat de eerste auto’s helemaal geen verlichting hadden en dat je moest bijbetalen voor een setje koplampen?

Wie vroeger de eerste auto van Škoda kocht, de Voiturette A, kreeg een auto zonder koplampen. Škoda kon wel een set leveren, maar alleen op speciaal verzoek. Maar dan had je ook wat. Geen kaarsjes zoals bij de allereerste auto’s die meer op een rijtuig leken, maar heuse lampen die carbid als energiebron gebruikten. Zodra dit goedje in contact kwam met water, ontstond een heldere witte vlam.

Koplampen op elektriciteit verschenen pas in de jaren 20 van de vorige eeuw voor het eerst op de markt. Een voorbeeld is de Laurin & Klement Škoda 110 uit 1929. Dit model had zelfs al een eenvoudige vorm van grootlicht; door de koplampunits simpelweg iets te kantelen, kon je verder zien.

Altijd met grootlicht rijden

Dat gaat tegenwoordig gelukkig een stuk eenvoudiger. Met de moderne led-matrixverlichting van de nieuwe Škoda Scala en Škoda Kamiq kun je feitelijk altijd met grootlicht rijden zonder andere verkeersdeelnemers te verblinden; de auto past de lichtbundel automatisch aan.

Oranje knippers

Toen het alsmaar drukker op de weg werd, kregen koplampen gezelschap van richtingaanwijzers. De Škoda Popular Monte Carlo uit de jaren 30 was voorzien van richtingaanwijzers achter de portieren die elektromagnetisch uitklapten. De bekende oranje knippers zag je voor het eerst in de jaren 50.

Van rond naar vierkant

Begin jaren 60 verscheen de zogeheten H1-koplamp, met één gloeidraad. Die kon je zelf gemakkelijk vervangen. ’De meeste auto’s hadden toen ronde koplampen, maar in de jaren 80 kregen steeds meer auto’s grote, rechthoekige koplampen. Een voorbeeld is de Škoda 125. Misschien herinner je je deze Škoda nog. Het was een niet al te grote 4-deurssedan en de motor lag achterin. De knipperlichten bevonden zich pal naast de koplampen. Je kon ze niet over het hoofd zien, zo groot en oranje waren ze.

Zoeken naar richtingaanwijzers

De Škoda Favorit uit 1987 was het eerste model waarbij je min of meer moest zoeken naar de richtingaanwijzers. Uiteraard waren ze wel aanwezig, maar op fraaie wijze geïntegreerd in de koplampen. Bovendien geen oranje meer, maar transparant. Alsof koplamp en knipperlicht één waren. Overigens was de gloeilamp zelf wel oranjekleurig; dit is vastgelegd in de wet.

Niet langer alleen functioneel

Hoe mooi de koplampen van de Favorit er ook uitzagen, tot het millenniumjaar waren koplampen vooral functioneel. Designers hielden zich liever bezig met de lijnen van de auto. Dat veranderde met de xenonkoplampen van de eerste generatie Škoda Superb. Daar hadden de designers duidelijk tijd ingestoken.

Kunstwerkjes

De Škoda Octavia RS uit 2009 was als eerste model leverbaar met led-lampen, toen nog alleen voor de dagrijverlichting. Vanaf 2012 werden ook de koplampen met deze technologie uitgerust. Inmiddels is het belangrijker dan ooit hoe koplampen eruitzien. Zo zijn de koplampen van de nieuwe Škoda Kodiaq en Škoda Superb zo mooi dat het eerder kunstwerkjes zijn.

Lees ook: Zo bijzonder zijn de koplampen van de nieuwe Škoda Kodiaq en Superb

De informatie in dit nieuwsbericht was actueel op de datum van publicatie. Wijzigingen in modellen, uitvoeringen, prijzen, technische specificaties, afbeeldingen, of andere informatie zijn te allen tijde voorbehouden. Genoemde prijzen betreffen consumentenadviesprijzen. Het staat dealers en servicepartners vrij eigen verkoopprijzen en kortingen te hanteren. Aan de inhoud van dit nieuwsbericht kunnen geen rechten worden ontleend.

Lees hier het volledige artikel

[Cordoba]

Wat verschrikkelijk slecht geschreven, met allerlei essentiele stappen die ontbreken, en tijdlijnen die anders lijken te zijn dan deze in de praktijk waren.

Halverwege de vorige eeuw was in de praktijk het enige elektrische licht met echte bolletjes met gloeidraad, en er waren eigenlijk maar twee varianten, de gele jodiumlampen zoals die voor in Frankrijk geregistreerde voertuigen verplicht was, die weinig licht gaf, maar ook niet snel tegenliggers verblindde. De tegenhanger daarvan was wat in die tijd de 'witte' gloeilamp was, deze gaf meer licht, maar verblindde ook meer bij groot licht of slechte afstelling. Hierboven zo'n voorbeeld zoals dat in mijn eerste Golf zat, gewoon dubbele gloeidraad, waar de 2e gloeidraad voor het grootlicht is. Tot in de jaren 60 vond je zowel 6 Volt als 12 Volt systemen in auto's, en dus ook verschillen in de bedrijfsspanning voor de gebruikte lampen, en daarnaast allerlei variaties in fittingen (allerlei bajonetfittingen, schroefdraad fitting enz).

De tijd van de letterlijke richtingaanwijzers, heb ik nog een beetje meegemaakt, maar veel auto's die daar mee uitgerust waren (altijd in de B-stijl) waren toen bijna allemaal aangepast met een lampje op de uitgeklapte richtingaanwijzer (die vastgezet was, en niet meer in kon klappen).

In 1962 is officieel de H1 halogeenlamp gekomen, in de praktijk zijn tweede helft zeventiger jaren de dure auto's als eerste met halogeenverlichting gekomen (feller licht, langere levensduur, en minder teruggang in lichtopbrengst tijdens de levensduur). Mijn eerste Golfje (bouwjaar 1979) had nog gewone gloeilampen, de tweede was wat luxer uitgevoerd en iets jonger (bouwjaar 1981) had H4 koplampen met één gloeidraad voor dimlicht en één voor grootlicht.

De ronde koplampen tot halverwege jaren 70, waren ook populair omdat ze niet merkgebonden waren, en één fabrikant van koplampen vaak voor meerdere merken/modellen koplampen maakte, die vaak gelijk waren of kleine verschillen in de chroomrand (ook gunstig voor allerlei kleine autofabrikanten). In de jaren 70 begonnen ontwerpers steeds meer naar afwijkend gevormde vierhoekige koplampen te gaan, om zo wat herkenbaars te creëren, denk bijvoorbeeld aan de eigenaardig gevormde koplampen van de Peugeot 504:

Ondertussen is de lichttechnologie verder gegaan en zijn we ondertussen via Xenon bij Led verlichting gekomen, neveneffect van die technische ontwikkeling is dat het benodigde frontaal oppervlak voor goede koplampen steeds kleiner is geworden. Daardoor hebben auto-ontwerpers meer vrijheid gekregen in hun ontwerp en zie je tegenwoordig de meest bijzonder gevormde lampunits op hedendaagse auto's.

12 maart aangepast door Cordoba

[Fabia123]

@Cordobabedankt voor deze uitleg. Iedere keer als ik een andere auto had merkte je toch dat de verlichting weer beter was dan de vorige. Mijn eerste auto had ook gloeilampen maar de verstralers in de grill waren wel Halogeen. Daarna 6 auto's met H4 lampen die steeds weer een beetje beter waren, en nu ledlampen, die duidelijker en een meer egale lichtbundel hebben.

13 maart aangepast door Fabia123

[Cordoba]

Behalve de ontwikkelingen in de lichtbron, zijn er ook ontwikkelingen geweest is de reflector, en later van de lenzen in een koplamp. De verlichting van de standaard koplamp van een Fabia 3 vind ik teleurstellend, pas met lichtbron met verhoogde intensiteit (met namen als night breaker enz.) die meer licht genereren, komt het op het niveau dat ik in mijn Fabia I had.

Soms is het ook dat er bewust een stap terug gedaan wordt in de lichtbron, om in het eindresultaat een stap vooruit te kunnen doen. Zo heb ik na 3-4 auto's met H4 een auto met H1 (enkele gloeidraad) en die had beter licht doordat er aparte lampunits waren voor dimlicht en grootlicht en dus ook de bijbehorende reflectoren helemaal op 1 lichtbron gericht waren, en dus nergens een compromis in de lampunit.

[EdK]

Leuke is dat ik op verlichte snelwegen het liefst zonder verlichting zou rijden.
Vaak vind ik dan de koplampverlichting storend en zie ik meer/beter als die uit zijn.
Uiteraard onverlichte wegen is het een uitkomst om goede verlichting te hebben.
En mbt de verlichting van de Fab 3 , deze heb ik niet als slecht ervaren.
Nu ik in de Fab 4 de matrix ledverlichting heb, tsja dit is vergeleken met de H7 lampen in de Fab 3 een giga vooruitgang